Phụ huynh đồng hành cùng con trong hành trình Hướng nghiệp ở kỷ nguyên AI

Thế giới việc làm đang thay đổi nhanh chóng nhờ AI. Theo WEF, 44% kỹ năng lao động sẽ bị gián đoạn trong 5 năm tới. AI không chỉ khiến nhiều công việc biến mất, mà còn tạo ra không ít ngành nghề hoàn toàn mới. Trong bối cảnh này, vai trò của phụ huynh không chỉ là định hướng nghề truyền thống nữa, mà là người đồng hành thông minh, giúp con thích nghi và phát triển bền vững.

• Theo WEF, 39% kỹ năng hiện tại có thể trở nên lỗi thời vào năm 2030; mặc dù mức đó giảm từ 44%, vẫn là mức đáng báo động. (Business Today)

• IMF cũng cảnh báo AI có thể ảnh hưởng đến tới 40% công việc toàn cầu, đặc biệt mạnh ở các nền kinh tế phát triển. (Business Insider, Reddit)

• Gần đây, CEO Anthropic cảnh báo có thể mất tới 50% việc làm văn phòng cấp nhập môn trong 5 năm tới, và 41% doanh nghiệp đang có kế hoạch giảm nhân sự do tự động hóa. (New York Post)

Những con số này cho thấy thị trường lao động sắp bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, nếu không định hướng đúng, học sinh rất dễ bị hụt lại phía sau.

Nguyên tắc đồng hành với con dành cho phụ huynh

1. Lắng nghe & đặt câu hỏi gợi mở

   • Không áp đặt nghề mình thích. Hỏi con những điều như: “Con thấy mình phù hợp với việc thực hành nhiều hay lý thuyết nhiều hơn?”

2. Khích lệ trải nghiệm thực tế và khám phá đa ngành nghề

   • Hãy để con tham gia workshop, thực tập ngắn, hoặc làm dự án để có cảm nhận nghề nghiệp thực tế, đặc biệt ở các ngành mới do AI tạo ra (ví dụ: kỹ thuật viên vận hành AI, thiết kế trải nghiệm VR…).

3. Cùng con theo dõi xu hướng nghề từ báo cáo đáng tin cậy

   • WEF đưa ra trend rằng nhân lực trong ngành chăm sóc sức khỏe, kỹ thuật, kỹ năng số và AI sẽ tăng mạnh. (Procurement Magazine, World Economic Forum)

   • Phụ huynh có thể cùng con đọc và phân tích: Nghề nào đang tăng, giảm? Làm sao để chuyển hướng phù hợp?

4. Dạy con tư duy học tập trọn đời, đặc biệt là qua AI

   • AI sẽ thay đổi cách làm việc, nhưng cũng là công cụ hỗ trợ học tập tiên tiến. Theo WEF, đến 77% doanh nghiệp sẽ ưu tiên reskilling từ 2025–2030, và 69% sẽ tuyển người có kỹ năng AI.

   • Việc trang bị kỹ năng AI – như thiết lập prompt, đọc dữ liệu, bảo mật kỹ thuật số – sẽ là chìa khóa quan trọng.

5 bước thiết thực để phụ huynh đồng hành cùng con

Trong kỷ nguyên AI, phụ huynh không phải người quyết định thay, mà là người đồng hành thông minh cùng con. Bằng việc lắng nghe, cập nhật xu hướng, sử dụng công nghệ và tạo không gian an toàn cho con thử nghiệm, phụ huynh giúp con xây dựng trách nhiệm và khả năng thích ứng bền vững.

Gợi ý hành động: Hãy cùng con tải báo cáo “Future of Jobs 2025” của WEF và cùng đọc, để từ đó lập ra chiến lược hướng nghiệp chủ động.

• New York Post

• Business Insider